Người đến, kẻ đi…
Anh Quang Anh (quê Hưng Yên) sau hơn 7 năm lập nghiệp ở Hà Nội đã để dành được một số vốn khoảng 1,2 tỷ đồng. Với số tiền này, chắn hẳn anh không thể kiếm được một căn nhà hay căn hộ ở khu vực trung tâm sầm uất.

Do đó, phân khúc nhà ở anh nhắm đến là những căn hộ thuộc chung cư cũ hoặc những căn hộ tập thể cũ. Không ít bạn bè và người thân của anh thắc mắc, với số tiền 1,2 tỷ đồng anh hoàn toàn có thể mua được căn hộ trong dự án nhà ở xã hội mới toanh trong cùng khu vực mà anh không lựa chọn.

Anh Quang Anh cho hay: “Đúng là tôi có thể lựa chọn mua một căn chung cư giá rẻ còn mới, thì sẽ trông khang trang và sạch sẽ hơn. Nhưng ở chung cư nhìn vậy chứ cũng ẩn chưa nhiều bất tiện như giờ giấc, thời gian bị quản lý, kém thoải mái. Hơn nữa hàng tháng còn phải phát sinh thêm những khoản phí dịch vụ đi kèm, về lâu dài tính ra lại rất tốn kém. Tôi lựa chọn ở nhà tập thể vì rẻ hơn là một, hai là thoải mái, chủ động trong giờ giấc, ba là với số tiền còn dư, tôi có thể tu sửa lại căn hộ của mình theo ý thích dễ dàng.”

Tương tự, chị Phạm Nương, một người đã rời bỏ khu căn hộ trong khu nhà tập thể cũ của mình để chuyển đến ở trong một căn chung cư giá rẻ ở khu vực khá xa trung tâm cho biết: “Thời gian đầu dọn về khu chung cư mới ở tôi cảm thấy rất hài lòng vì sạch sẽ, hiện đại và có thang máy đi lại. Tuy nhiên, một thời gian ngắn sau đó thì chất lượng nhà xuống cấp trầm trọng, tường bị thấm nước, ẩm mốc vào mùa mưa, lại còn bị dột. Kêu sửa thì quản lý cứ ậm ừ mãi. Biết vậy, tôi đã chẳng bỏ khu nhà tập thể cũ để dọn đến đây làm gì cho tốn kém hơn mà chất lượng nhận lại không tương xứng”.

Mua nhà tập thể cũ, được và mất gì?
Có thể nói, hiện nay, khi thị trường bất động sản trong nước ngày càng đa dạng, việc giao dịch mua nhà với nhiều nhu cầu khác nhau là điều tất yếu. Bên cạnh những giao dịch mua bán căn hộ chung cư mới, nhà phố, nhà xây lô, biệt thự, nhà dân sinh… thì những căn nhà tập thể vẫn được rao bán khi người dân có nhu cầu nâng cấp hay thay đổi chỗ ở.

Một điều dễ nhận thấy nhất khi mua nhà tập thể là sự chênh lệch giá khá nhiều so với các khu chung cư mới. Nhà tập thể đã xây từ hàng chục năm trước, hoàn thiện càng lâu càng có giá rẻ. Hơn nữa những căn nhà, căn hộ tập thể thường không mất phí dịch vụ. Bên cạnh đó, nhiều người tìm mua chung cư, tập thể cũ với kỳ vọng sau này khu nhà xuống cấp sẽ được cải tạo với mức đền bù hấp dẫn.

Hiện nay, hàng loạt các chung cư xây dựng cho những người thu nhập thấp, chung cư giá rẻ với nhiều chính sách hỗ trợ trả góp. Tuy nhiên, không phải ai cũng cảm thấy thoải mái với cách trả tiền hàng tháng và không biết bao giờ mới trả hết nợ. Bởi thế, mua căn hộ tập thể có thể là lựa chọn tốt hơn dành cho những người thích sự ổn định và chắc chắn.

Căn hộ tập thể thường được nằm trong những khu nhà tập thể có số lượng căn ít, không quá chật chội và thường tọa lạc ở vị trí có cuộc sống đô thị sầm uất, tiện lợi. Vì vậy, bên cạnh giá tiền cạnh tranh so với căn hộ mới xây thì vị trí cũng là ưu thế tuyệt vời không phải khu chung cư mới nào cũng có thể có được.

Bên cạnh những lợi thế, việc sở hữu nhà tập thể cũ cũng mang tới những vấn đề khó khăn cho chủ nhà. Trên thực tế, có rất nhiều chủ sở hữu căn hộ, nhà tập thể cũ khi sống một thời gian tại đây và mong muốn được cải tạo lại. Khi có đủ điều kiện tài chính để cải tạo thì việc thực hiện cũng gặp nhiều khó khăn. Toàn bộ các công trình xung quanh đều xuống cấp nên việc cải tạo không đồng bộ sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến sự an toàn của nhà tập thể. Với những người mua nhà tập thể, việc họ muốn xây căn nhà mới trên đất cũ cũng không phải điều dễ dàng. Xây nhà theo đúng diện tích trong sổ đỏ, sửa căn hộ tập thể cũng cần được sự cấp phép của chính quyền… Những điều đó khiến việc cải tạo gặp khó khăn và việc bán lại những công trình xuống cấp nhiều năm cũng gặp khó khăn nhất định.

Vì hầu hết các căn hộ tập thể, nhà tập thể cũ không mất phí dịch vụ, được hưởng lợi hạ tầng sẵn có, có ưu điểm về vị trí nên việc giao dịch vẫn rất sôi động. Người mua cần cân nhắc về an ninh, tình trạng xuống cấp, quá tải, chỗ gửi xe, diện tích ở cũng như việc không có các tiện ích hiện đại đi kèm như các chung cư mới xây. Còn dưới góc độ pháp lý thì theo luật sư Nguyễn Anh Tuấn, Đoàn luật sư TP Hà Nội thì: “Nếu có nhu cầu mua nhà tập thể cũ, khách hàng nên tìm hiểu thêm về vấn đề pháp lý, tránh việc giao dịch chỉ có giấy viết tay khiến dễ rơi vào tranh chấp, thậm chí mất hoàn toàn quyền lợi đối với nơi ở mình đã mua”.